ACHTERGROND - Stilstand is achteruitgang. Met die overtuiging in het achterhoofd besloten de bedrijven in het toerisme gebundeld in de SHATA een jaar geleden dat er actie ondernomem moest worden. Door een intensieve lobby stampten zij een sterke bedrijvenorganisatie uit de grond.' We zijn er nog lang niet, maar we hebben wel geprobeerd de basis te leggen.'

WANNEER HET GESPREK zal gaan over het toerisme en de daarbij behorende hospitality industrie kan het interview onmogelijk in een saai kantoor gevoerd worden. Om de sfeer te proeven en om te ervaren waar het eigenlijk over gaat, vindt het gesprek plaats in een van de meest bekende horecagelegenheden van Suriname. Sinfra Zaandam, die managing director is van de Suriname Hospitality and Tourism Association (SHATA), oogt gedreven wanneer ze binnenstapt. Een korte fotosessie verder kan het gesprek starten. Maar niet alvorens Zaandam hier en daar een hand schudt. De managing director is als gezicht van de SHATA in ieder geval graag gezien.

Anders?

MAAR TERUG NAAR het doel van het interview. Met een mooi uitzicht op de verschillende hotels actief in het uitgangscentrum rijst toch de vraag wat de SHATA anders maakt dan de verschillende bedrijvenorganisaties die er daarvoor waren. De Tourism Union Of Suriname (Tours) en de Associatie van Hotels in Suriname zijn allemaal een stille dood gestorven. "We hebben inderdaad daarnaar gekeken en wat we hebben geleerd daaruit is dat het veelal ging om vrijwilligers en een vrijwilligersorganisatie. Dan is het moeilijk om een stukje commitment voor elkaar te krijgen. Wij hebben gezegd dat wij dat niet willen. Daarom hebben we in het eerste jaar van ons bestaan heel veel gedaan om een solide basis op te zetten. We hebben veel geïnvesteerd in het branden van de organisatie, dat is allemaal gedaan door STAS International. Verder hebben we een kantoor ingericht, we hebben onze statuten in orde, we hebben een website opgezet om onze leden de gelegenheid te geven zich te profileren en we hebben hard aan de weg getimmerd om het toerisme eigenlijk weer op de politieke agenda van de overheid te krijgen en we hebben het zover gekregen dat wij samen met onze leden naar twee vakantiebeurzen konden gaan." Een van de beurzen die bezocht is, is in Duitsland en die is de grootste vakantiebeurs in Europa. "De Duitsers zijn dol op historie, natuur en cultuur. Ze zijn een ideale markt om aan te boren voor Suriname. Hele relaxte mensen die allemaal ook Engels spreken. We zitten nog te denken hoe deze mensen het beste te vervoeren naar Suriname omdat de vliegverbindingen er nog niet op inspelen, maar ze zijn zeer zeker een potentiële markt."

Nederlands geld

DE ZAKEN DIE in het afgelopen jaar gerealiseerd zijn, zijn niet direct groots, maar ze zijn wel nodig om een solide basis te kweken. Die basis zal nodig zijn, omdat tot nu toe veel wat de SHATA heeft gerealiseerd, tot stand is gekomen door ondersteuning van het CBI, een agentschap van de Nederlandse overheid die selectieve initiatieven in ontwikkelingslanden ondersteunt. "We wisten gelijk dat er kapitaal nodig zou zijn om deze organisatie van de grond te krijgen. We hebben toen de CBI benaderd, die als voorwaarde stelde dat we een startkapitaal moesten hebben en een bredere vertegenwoordiging van de sector. Toen we dat hadden, heeft het ons verder ondersteund en dat zou gebeuren voor een periode van twee jaar." Maar de organisatie is al aan het kijken hoe zij zich daarna in stand zal houden. Zo hebben de achttien bedrijven die januari van dit jaar mee hebben gedaan aan de Toerismebeurs in Utrecht dat kunnen doen tegen een zacht prijsje. Ook de Stichting Toerisme Suriname die het land moet vertegenwoordigen kon naar de beurs, terwijl zij dat eerst niet zou kunnen doen vanwege de nijpende situatie. Echter, volgend jaar is de situatie net iets anders. Er gaan dertien bedrijven mee en de SHATA zorgt ervoor dat er een mooie booth is. "Vorig jaar waren er allerlei extra's bij. Optredens, entertainment en meer. Dit jaar vragen wij dat de leden zelf invulling geven daaraan. Wat ga jij doen om ervoor te zorgen dat jij jouw land verkoopt?"

Land verkopen

DRUK GEBAREND VERTELT Zaandam dat de organisatie veel heeft geleerd in het afgelopen jaar. "We hebben tijdens de vakantiebeurzen vorig jaar toch wel gewerkt met het oude concept en we hebben gezien hoe het werkt bij zo'n beurs. Het was daardoor snel duidelijk voor ons dat we het volgend jaar anders gaan doen. Wij hebben bijvoorbeeld gezien dat bedrijven gelijk vertellen wat hun product is, maar dat is niet wat de toerist in eerste instantie wil weten. Die wil weten: waar is het land en wat ga ik beleven als ik erheen reis. Dus we hebben de bedrijven een eenmalige training gegeven om ze ervan bewust te maken dat je eerst het land moet verkopen."

Geen onemanshow

 

De accomodaties in een keer doen toenemen in het binnenland gaat nu niet lukken

 

MAAR DAT GING een beetje moeilijk, ook omdat de mensen in de sector natuurlijk turn on investment verwachten. Ze hebben zonder ondersteuning van wie dan ook veel geïnvesteerd. Ze hebben vaak niet gedacht aan hoe zij niet alleen hun bedrijf, maar ook hun land zouden moeten vertegenwoordigen. Aan de andere kant is het ook een beetje krom. De vertegenwoordiger van het beleid zou het land moeten marketen, verkopen en vertegenwoordigen. Doordat de Stichting Toerisme Suriname (STS) een noodlijdend bestaan lijdt en kennelijk in een transitiefase zit, is de druk op de SHATA om die taak op zich te nemen wel heel zwaar. "Inderdaad is het meest ideale dat de toerismeautoriteit op de beurs staat om het land te verkopen en de bedrijvenorganisatie er staat voor de private sector. Wij willen dat ook heel graag. We hebben ook steeds de communicatie met de STS - die nog geen autoriteit is - opengehouden. Maar blijkbaar lukt het haar niet om er wel te staan volgend jaar. We willen geen onemanshow, maar we kunnen niet wachten op actie vanuit de STS. Zaandam kijkt uit het raam en geeft weifelend toe dat het volledig blijven opdraaien voor de marketing van het land op lang termijn moeilijk vol te houden zal zijn. "Dat zijn hele hoge bedragen. Maar ik heb de instelling: waar een wil is, is een weg. Dus we gaan een oplossing ervoor vinden. Ook onze leden die betalen om lid te zijn, vragen of we dit gaan volhouden. We leggen ze dan het belang daarvan uit. Ik denk dat we dat vaker moeten doen, we moeten vaker aan de leden doorgeven waarom we dit allemaal op ons nemen."

Prioriteiten

EEN ANDER HEIKEL punt is dat de versterking van de sector ook investeringen vereist. Zo hebben zowel de SLM als Tui Fly die een samenwerking hebben, gevraagd om meer capaciteit te creëren in het binnenland. Aan de andere kant moet ook de customer service in de horeca een flinke stap omhoog. Zou het niet beter zijn het geld daaraan te besteden? "We moeten als organisatie zelf ook prioriteiten stellen. De accommodaties in een keer doen toenemen in het binnenland gaat nu niet lukken. We hebben nog geen toerismewet, we hebben geen toerismeautoriteit, dus de basis om grote investeerders aan te trekken hebben we op dit moment niet. Wij willen wel trainingen geven om de customer service op een hoger niveau te brengen. We willen ook met kinderen werken om ervoor te zorgen dat zij van jongs af aan weten hoe belangrijk toerisme is." Bij zijn speech tijdens de viering van het eenjarige bestaan van SHATAmerkte Mark Waaldijk, die voorzitter is van het bestuur, op dat toerisme niet in het DNA zit van de Surinamers. Dat wil de SHATA wel voor elkaar krijgen met haar inspanningen. Wanneer iedereen zich bewust is van de bijdrage die deze sector kan leveren aan de economische ontwikkeling van het land, dan heeft de SHATA haar doel bereikt. De leden blijven vragen wat levert het ons op. "What is in it for us? De vraag moet zijn, wat moet onze bijdrage zijn? Als hotelsector, touroperator, gidsenorganisatie, restaurants, opleidingsinstituten. Wat moeten we samen bewerkstelligen om de industrie verder uit te bouwen?" Daarmee benadrukte Waaldijk dat ook in de toerismesector, een enkeling een drenkeling is. Zaandam krijgt regelmatig de vraag of de beurzen wel effectief zijn en hoeveel leden daarvan opsteken. "Dat is geheel aan hen. De airlines en hotels komen vaak bijna volgeboekt terug na zo een beurs. Wat let jou om dat ook te doen als lid? Toch wil de organisatie geen price wars hebben. "Wees vooral creatief."

ZAANDAM BENADRUKT NET als Waaldijk het belang van samendoen. "Wij proberen onze leden zover te krijgen dat ze meer gaan samenwerken." Druk wuivend naar een bekende vervolgt ze onverstoord: "We gaan met dertien bedrijven naar de Vakantiebeurs in januari. Meer mensen kunnen niet mee. Leden die niet meer mee kunnen adviseren wij om samen te werken met een ander lid dat wel meegaat. Een van de dingen die je ook ziet in de sector is dat er veel van hetzelfde wordt aangeboden. Wij adviseren om allianties aan te gaan en nieuwe producten te initiëren. Doe bijvoorbeeld iets met de feesten van Lustig. Koppel dat aan jouw product. Wanneer is het Phagwa? Doe iets daarmee. Er is zoveel mogelijk. En wanneer je dat doet, zal je zien dat de laagseizoenen niet lang zullen duren en je bijna het hele jaar door toeristen zal hebben. Bovendien val jij op door je nieuwe aanbod. Dan ben je niet meer bang om samenwerkingen aan te gaan." Volgens Zaandam hoeft de overheid niet het wiel uit te vinden. "Zij kan afkijken van Aruba en Curaçao. Daar hebben ze draagvlak gecreëerd en zich aan de ontwikkeling van die sector gecommitteerd." Zaandam beschrijft op de tafel van het café dat de overheid draagvlak moet zoeken voor de ontwikkeling van de sector en dat duidelijk gemaakt moet worden waar de prioriteiten zouden moeten liggen. "Wat wil je de komende vijf jaar realiseren. Creëer het budget om dat voor elkaar te krijgen en definieer wie wat doet. Veel moeilijker dan dat is het niet."

Ondernomen door de SHATA in 2016

• Een website ontwikkeld, wat het voor de toerist makkelijker maakt om in een oogopslag te kunnen zien wat Suriname te bieden heeft.

• 3 filmpjes ontwikkeld samen met de tourgidsen en STAS die de geschiedenis vertellen van de binnenstad.

• Lid geworden van de overkoepelende hospitality associatie in het Caribisch Gebied CHTA.

• De Frans-Guyana beurs gecoördineerd en uitgevoerd samen met de leden. •

Productontwikkelingsessies gehouden met de sector om na te gaan hoe wij ons product kunnen verfijnen.

• Een MOU getekend met de Algemene Nederlandse Vereniging van Reizigers

• Samen met de SLM een FAM een trip voor Amerikaanse touroperators gecoördineerd en uitgevoerd

• Persreis van 'Tuintje in mijn Hart' ondersteund

• Elevator pitch training georganiseerd voor deelnemers die meedoen aan beurzen

• En recentelijk een landelijke campagne samen met Telesur uitgevoerd met als doel de lokale toerist gratis te voorzien van een all-in reis naar het binnenland. ◊

Tekst: Euritha Tjan A Way- beeld: dWT archief